کد مطلب:33997 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121

پیوند و ارتباط غیر مستقیم نهج البلاغه با قرآن











در این قسم، مطالب برگرفته از روح قرآن كریم است. گاهی ارائه مصادیق آیات و مباحث قرآن است و زمانی توضیح مضامین و مفاهیم وحی الهی و البته قسمت عمده ی آنچه در نهج البلاغه آمده است و ما آن را پیوند و ارتباط غیر مستقیم با قرآن كریم نامیده ایم، مسائل و مباحثی نو و تازه است، اما متاثر از نور وحی و برخاسته از منطقی

[صفحه 220]

الهی و این امری طبیعی است، زیرا علی (ع) فرزند قرآن و ذوب شده در كلام الهی بود و تمام حركات و اقدامات و مواضع آن حضرت الهی و قرآن، منطبق بااصول و مبانی الهی و نشات یافته از روح قرآنی بود و این امر در جای جای نهج البلاغه، متجلی و قابل مشاده است.

«ابن ابی الحدید معتزلی» در ذیل خطبه ای كه امام (ع) پس از تلاوت آیات (الهاكم التكاثر حتی زرتم المقابر)[1] ایراد كرد،[2] می نویسد:

«هر كه در این فصل از نهج البلاغه تامل و تدبر كند، درستی سخن معاویه را درباره ی (ع) درمی یابد كه گفته است: «به خدا سوگند او بود كه فصاحت و سخنوری را میان قریش معمول ساخت.» و اگر تمام سخنوران عرب یكجا در مجلسی گرد آیند و این خطبه ی علی (ع) بر آنان خوانده شود، سزاوار است كه همگی شان در برابر ان سجده كنند، همانطور كه قرآن سوره هایی دارد كه در آن سوره ها آیاتی است كه چون خوانده شود باید سجده نمود.»[3] استاد جوادی آملی گوید این معنی در حضور درس استاد علامه طباطبایی (ره) مطرح شد كه چگونه ابن ابی الحدید، یك همچو تعبیر بلندی دارد؟ استاد فرمودند: «ابن ابی الحدید گزاف نگفته، زیرا اگر سجده است برای كلام خداست و همان محتوای قرآنی است كه به صورت خطب علی بن ابی طالب (ع) در آمده است و در حقیقت برای كلام خداوند سجده می كنند نه برای كلام مخلوق خدا.»[4] نهج البلاغه حقیقتا چنین است، محتوای كلام الهی است در قالب الفاظ علوی. در ذیل به نمونه هایی از این بخش بسنده می كنیم.


صفحه 220.








  1. قرآن، تكاثر 2 -1.
  2. نهج البلاغه، كلام 221.
  3. شرح ابن ابی الحدید، ج 11، صصص 153-152.
  4. عبدالله جوادی آملی، حكمت نظری و عملی در نهج البلاغه، دفتر انتشارات اسلامی،1362 ش. ص 27.